Kultur trotz Corona: Neue fränkische Gedichte von Fitzgerald Kusz

Fitzgerald Kusz (* 1944 in Nürnberg), aufgewachsen im mittelfränkischen Forth (heute: Eckental), ist ein Pionier der fränkischen Mundartdichtung. Sein 1976 uraufgeführtes Theaterstück Schweig, Bub!, das in 30 Jahren über siebenhundertmal in Nürnberg gespielt wurde, machte ihn im gesamten deutschsprachigen Raum bekannt. 1992 wurde Kusz mit dem Bundesverdienstkreuz ausgezeichnet. 1998 erhielt er die Verdienstmedaille „Pro Meritis“ sowie den Friedrich-Baur-Preis der Bayerischen Akademie der Schönen Künste. 2017 wurde er mit dem Bayerischen Dialektpreis und dem Bayerischen Poetentaler geehrt.

Mit der folgenden Gedichtauswahl aus einem im Entstehen begriffenen Gedichtband (Frühjahr-Sommer 2020) beteiligt sich Fitzgerald Kusz an „Kultur trotz Corona“, einem Projekt des Literaturportals Bayern zur Unterstützung bayerischer Literaturschaffender. Alle bisherigen Beiträge der Reihe finden Sie HIER.

*

dialeggdigg

neue fränkische gedichte

motto

dia-legg-digg

ohne meinä muddä iä schbrouch
kammi meim vaddä sei land
kreizweis

aus: nämberch-blues, cadolzburg 2017.

fensdä

                   nach der ausgangsbeschränkung

am fensdä schdäih
miä schdennä am fensdä
wos bleibd uns anders übri?
miä schdennä am fensdä
und schauä naus
miä machn es fensdä auf
und loun di lufd rei
di lufd doud uns goud
miä schdennä am fensdä
und waddn
miä waddn bis mä
des fensdä nimmä braung

deä alde abflbaam

                             für uns in corona-zeiten

deä alde abflbaam houd zeid
dem bressiäd nix meä
dem machds nix aus
dass alle andern
fräihä droo senn wäi eä
deä koos däwaddn
deä wadd bis bei di andern
allers widdä vobei is
obbä dann wenn scho
kannä meä mid imm rechnd
zeichders alle andern
dassä aa nu dou is
dann hauders raus
alle seine bläidn
bissä vo laudä bläidn
schnäiweißn bläidn
blouß nersu exblodiäd
deä alde abflbaam houd zeid

hoggn

                   frühjahr 2020

miä hoggn uns aff bänk
und wemmä lang gnouch
aff dä bänk ghoggd senn
gemmä ä haislä weidä
und hoggn uns
aff di nächsde bänk
aff deä nu kannä hoggd
miä hoggn uns hii
und schauä di laid oo
wou bänk soung
wou säsi hiihoggn könnä:
weä hoggd deä hoggd
su vägäihd di zeid

karfreitag 2020

afferm bammschdamm im wald hockn
allers is aff amall ganz weid wech
hindä und vuä miä nix wäi bamm

rotkehlchen

immä widdä dauchd
wemmä grood ned droo denkn
wäi assm nichts
irchndwou im gaddn
wäi wenns aff uns gwadd hädd
ä rotkehlchen auf
es is immä desselbe
als weäs unschderbli

fangäledds

im däif väschneidn gaddn
joong si drei achhörnlä
ä schwazz, ä brauns und ä rouds
immä widdä vo amm baam
zum andern und widdä zurück
und hii und heä
wäi wenns fangäledds schbilln
und su schnell wäis kummä senn
is aa scho widdä vobei
vo di äsd riesld dä schnäi

fangäledds= fangen spielen

müll

däi blasdiggdüdn affm baam
wäi kummdn däi dou nauf?
weä is schuld? woäs dä wind?
ä vugl koos ned gween saa
ned ämall ä krouhä
dou mou dä wind scho
ganz schäi blousn hoom
edz hängds droom
kummd nimmä roo
kannä koo wos dou

dem eichendorff sei mondnachd          

houd dä himml werkli
dä erdn enn kuss gehm
dass edz wou allers bläihd
vo imm draimä könnd?
is di lufd durch di feldä gangä?
hamm di ährn ä weng gwaggld?
houds im wald ganz leis grauschd?
is dä himml vullä schdern gween?
houd mei seel ihre flüchelä
ganz weid ausgschdreggd?
is ibä des schdille land gfloong
wäi wenns hammfläing mechd?

rilke-remake

di bläddä falln wäi vo ganz weid
als weän baim dou droom an himml
si falln und senn dägeeng dass falln

und in di nächd fälld di schwere erdn
aus alle schdern und bleibd allaa

miä alle falln. däi händ dou fälld
und schaudä andre oo: däi falln aa

doch annä deä is dou wou däi wou falln
ganz vuäsichdi mid seine händ aufhäld

Ralph Albert Blakelock: Mondlicht (1885) 

gedichte

gedichte senn wolkn

manchmall reengds aus innern raus
manchmall werd aus reeng schnäi
manchmall bleims ä weil hängä
dann zäings weidä
gedichte senn wolkn
manchmall loun sersi ned säing
dann is dä himml blau

dreggi

deä dreeg is iberoll
deä väschwind ned
deä lässd si ned vädreim
den kammä ned wechmachn
deä kummd immä widdä
deä werd immä meä
deä breid si aus
deä kennd kanne grenzn
gechä den kummsd ned oo
gechä den bisd machdlos
deä is schdärkä
deä kennd ka bardong
den bringsd ned aus deim kubf
deä is in diä drin
mid dem moußd lehm

vision

wos mä hindä uns hamm
hammä scho nimmä vuä uns
wos mä vuä uns hamm
hammä aa ämall hindä uns
wos vuä uns is
wiss mä ned
wos mä hindä uns hamm
is nimmä woä
wos mä hamm
des hammä
wos ämall nouch uns is
kann uns worschd saa
des hamm däi
wou nouch uns kummä
nu vuä sich

HAIKUS

lockdown

di kohlweißling im gaddn
braung ka mussigg
däi danzn wenns fläing

mäander-haiku

weä immä groodaus gäihd
is schnellä am zill:
di bengerdz bfeifd draff

bengerdz= pegnitz

ach

ach iä armä schboodzn:
es lehm is korz und di bräisälä
falln aa ned vom himml

löwenzahn

des löwnzohnfallschermlä
wou dä wind des wuhl hiiwäihd?
iich bin gschbannd!

teddybär

di kindä senn längsd auszoong
obbä ihre schdoffdiere
senn immä nu dou

fußball

dä mond is ä foußboll
weä houdn naufgschossn?
weä schäißdn widdä zrigg?

krähen

je kerzä di dooch
desdo laudä di krouhä
di nachd is lang

blut

enn schnouk däschloong
deä fleck an dä wänd
des is mei bloud

mikroskop

underm mikroskop werd
asserä schnäifloggn ä schernlä
affm fingä ä wassädrobfm

kalenderspruch

affn berch moumä erschdmall nauf
weä ned oom bleim will
mou widdä noo

haltestelle

an dä kafka-schdrass issä gschdandn
alle senn in bus eigschdieng
blouß eä ned